Wat nooit verschilt van iets anders, bestaat zoiets? Nee, ik denk het niet.
Vandaar dat ik zou zeggen: ‘het Absolute,
Verschilloze, bestaat niet’.
‘God bestaat niet’.
‘Bestaan’ beschouw ik als een term voor
iets dat ook niet kan bestaan,
iets dat ooit begonnen is te bestaan en dat ooit zal
ophouden te bestaan.
Wat je ‘Werkelijkheid’ kunt noemen is
iets dat nooit onwerkelijkheid kan worden, vandaar dat je het niet ‘bestaan’
kunt noemen –
maar Het maakt wel alle bestaan mogelijk.
Het schenkt bestaan, en het pakt het ook
weer af.
‘Bestaan’ is een term voor het verschijnende, voor
dat wat op een gegeven moment niet meer verschijnt.
‘Bestaan’
geldt slechts de wereld van verschil.
Het Verschilloze maakt allerlei vormen mogelijk om te
bestaan.
En ook maakt het Verschilloze mogelijk dat verschil opgemerkt wordt, beseft.
[1]
Hier moet
worden toegelicht dat op deze plaats de term ‘God’ wordt gebruikt als synoniem
van het Verschilloze. Dit is een kleine verspringing, overdrachtelijk bedoeld.
Elders gebruik ik de term ‘God’ voor het ‘veroorzakende’, ‘scheppende’. Hier
duidt de term op dat wat niet geboren is en niet kan verdwijnen. Toevallig
herlas ik niet zo lang geleden een paar passages in Voer voor psychologen (1961) van Harry Mulisch, en merkte ik dat
Mulisch iets had beschreven dat vergelijkbaar is: “En als iemand beseft dat dit
alomtegenwoordige zijn van het nietbestaan even goed ‘God’ genoemd kan worden
als ‘het niets’, dan moet hij tegelijkertijd beseffen dat dit een God is met
alleen deze eigenschap: creativiteit, en verder niets. (...) Deze God bestaat
niet. Deze God is zijn nietbestaan. Deze God is, omdat hij niet bestaat.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten